Inson huquqlari bo'yicha Samarqand veb-forumini o'tkazish nihoyatda dolzarb va o'z vaqtida amalga oshirilgan tashabbusdir, deydi Shanxay hamkorlik tashkiloti Bosh kotibi Vladimir Norov.

Bu, jumladan, uning ta'biri bilan aytganda, "dunyodagi aksariyat mamlakatlarning ijtimoiy-iqtisodiy hayotiga va aholisi sog'lig'iga sezilarli ziyon yetkazgan" koronavirus pandemiyasi tufayli yuzaga kelgan sharoitlar bilan bog'liq. V.Norov Samarqand forumining 12 avgustda bo'lib o'tgan ochilish marosimidagi chiqishida qayd etganidek, "ma'naviy-ruhiy va jismoniy salomatlik, ta'lim, kasbiy rivojlanish va fuqarolik faolligi nuqtai nazaridan yondashganda, hozirgi inqirozdan yoshlar hammadan ko'proq jabr ko'rdi".    

Shu munosabat bilan Samarqand forumining dolzarbligi haqida so'z borganda, SHHT Bosh kotibining fikricha, "bugun mamlakatlarimizdagi yoshlar davlat, xalqaro hukumat va nohukumat tashkilotlarining navqiron avlod vakillarini qo'llab-quvvatlash, huquq va erkinliklarini himoya qilish, yoshlarning ijodiy salohiyatidan mamlakatlarimiz manfaatlari yo'lida foydalanish borasida ijtimoiy-iqtisodiy, siyosiy, tashkiliy va huquqiy choralar ko'rish orqali ko'rsatadigan yordamiga har qachongidan ham ko'proq muhtoj" ekanini ta'kidlash lozim.

"Bugun yer yuzi yoshlarining qariyb yarmi yoki 800 million nafar kishi Shanxay hamkorlik tashkiloti makonida istiqomat qiladi. Mamlakatlarimiz yoshlari o'zlarining shijoati, novatorligi va yangi g'oyalari bilan SHHTning kelgusi taraqqiyot yo'lida, faoliyatining turli jabhalarida muhim tayanch hisoblanadi. Xuddi shu bois yoshlar hamisha bizning Tashkilot diqqat markazida turadi", dedi V.Norov.

SHHT Bosh kotibi, shuningdek SHHTga a'zo davlatlar hukumat rahbarlari Kengashining 2019 yil noyabr` oyida Toshkentda bo'lib o'tgan 18-majlisida delegatsiyalar rahbarlari O'zbekiston tomonining BMT Yoshlar huquqlari to'g'risidagi konventsiyasi loyihasini tayyorlashga doir tashabbusini qo'llab-quvvatlab, bu borada o'zaro muvofiqlikda ish olib borish istaklarini bildirganlarini ta'kidladi.

V.Norovning qayd etishicha, "mazkur BMT Konventsiyasining o'ziga xos ahamiyati shuki, unda yoshlar huquqlarini himoya qilishning dolzarb sohalarini tartibga solishga taalluqli xalqaro va milliy tajriba hisobga olingan hamda ushbu hujjat yoshlarning ehtiyojlarini qondirish, navqiron insonlarning salohiyatlarini, huquqlari, erkinliklari va eng maqbul manfaatlarini jamiki xilma-xil ko'rinishlarida va butun dunyo miqyosida kafolatlash maqsadida xalqaro, mintaqaviy va milliy darajalardagi sa'y-harakatlarni yanada kuchaytirishga qaratilgan".

"Ushbu Konventsiyaning BMT Bosh Assambleyasining yaqin oradagi sessiyasida qabul qilinishi davlatlar va butun jahon hamjamiyati oldida turgan da'vatlarga o'z vaqtida va amaliy tarzda berilgan javob, shuningdek yoshlarning uyg'un rivojlanishi, ularning ulkan salohiyatidan mamlakatlarimiz farovonligi va barqaror rivojlanishini ta'minlash hamda pandemiyaning salbiy asoratlarini yengib o'tishda foydalanish uchun qulay imkoniyat bo'lur edi".

Ikki kundan buyon davom etayotgan "Yoshlar 2020: global hamjihatlik, barqaror taraqqiyot va inson huquqlari” mavzusidagi Inson huquqlari bo'yicha Samarqand veb-forumi o'z ishini 2020 yil 12 avgust kuni boshladi. Uning ochilishi BMT tomonidan Xalqaro yoshlar kuni deb e'lon qilingan muhim sanaga to'g'ri kelganida o'ziga xos ramziy ma'no bor. Chunki, YeXHT Bosh kotibi vazifasini bajaruvchi, Nizolarning oldini olish markazi direktori Tuula Yur`yolya o'z chiqishida ta'kidlaganidek, bu yilgi  Xalqaro yoshlar kuni "Yoshlarni global faoliyatga jalb etish" mavzusiga bag'ishlangan.

"Hukumatlar bilan yoshlar o'rtasidagi o'zaro munosabatlar va hamkorlikni mustahkamlash yo'li bilan xalqaro hamjamiyatni so'zdan amaliyotga o'tishga rag'batlantirish - bu biz ham YEXHT ishida e'tibor qaratib kelayotgan muhim masala. Global COVID-19 pandemiyasining turli sohalardagi oqibatlari qanchalik achinarli bo'lmasin, u ayrim imkoniyatlarni ochayotganidan ham ko'z yumib bo'lmaydi, chunki biz hattoki shunday og'ir sharoitlardayam yoshlarni o'z kelajaklarini bunyod etishga jalb etishimiz zarur", dedi Tuula Yur`yolya. Shu ma'noda, yoshlarning shijoati va ijodiy salohiyatidan foydalangan holda, ularni pandemiya tufayli yuzaga kelgan ko'plab muammolarni hal etish bilan bog'liq ishlarga yo'naltirish taqozo etiladi.

"Eng asosiysi qarorlarni loyihalashtirishdir. Bu ikki tomonlama qatnovli ko'cha: qaror qabul qiladiganlar va yoshlar bir-birlaridan o'rganishlari hamda bir-birlariga yordam berishlari mumkin", deb hisoblaydi Tuula Yur`yolya.

"Yoshlarni jalb etish - bu nafaqat inklyuziv natija, ayni chog'da, tinchlik va xavfsizlikning barqarorligi hamdir. Shu sababli kun tartibidagi yoshlar, tinchlik va xavfsizlik sohalari mavzusi muhokamalari butun dunyoni qamrayotganini ma'qullayman", dedi YEXHT vakili ushbu muhim mavzuga doir tashabbus bilan chiqqani uchun O'zbekiston Hukumatiga minnatdorlik bildirar ekan.

"Navqiron insonlar o'zlarining kelajagini belgilab beradigan qarorlarni qabul qilish jarayonlarida ko'pincha ishtirok etmaydilar. Shuningdek, ularning o'z fuqarolik, siyosiy, iqtisodiy, ijtimoiy va madaniyat sohasidagi huquqlaridan to'la foydalanish layoqatlari turli to'siqlarga uchraydi", dedi Samarqand forumidagi chiqishida YEXHT Demokratik institutlar va inson huquqlari bo'yicha byurosi direktorining birinchi o'rinbosari Katarjina Gardapxadze.

Shunga qaramay, uning ta'kidlashicha, "yoshlar huquqni himoya qilish tizimi asosida yotgan printsiplarga, shuningdek barqaror va birdam jamiyat qurish hamda bunday jamiyatni qo'llab-quvvatlash borasidagi o'z o'rniga nisbatan ancha e'tiborlidir".

"Ular o'z qarashlarini ifoda etish ko'nikmasiga va ertaga kunning yetakchilariga aylanish imkoniyatiga ega bo'lishlari lozim. Navqiron insonlarni rag'batlantirish va bu jarayonlarga keng ishtirok etishlarini ta'minlashning eng samarali yo'llaridan biri - inson huquqlari sohasidagi ta'lim bo'lib, bunda inson qadr-qimmatini hurmat qilishda inson huquqlari qanchalik muhim ahamiyat kasb etishini o'qib-o'rganish va anglab yetish muhim hisoblanadi", deydi YeXHT Demokratik institutlar va inson huquqlari bo'yicha byurosi direktorining birinchi o'rinbosari.

Katarjina Gardapxadze o'z chiqishida O'zbekistonda islohotlar doirasida katta sa'y-harakatlar amalga oshirilayotganini yuqori baholadi.

"Yoshlar hamisha ana shu barcha islohotlarning markazida turishini ta'minlash juda muhimdir. Shuningdek, biz forumda Yoshlar huquqlari bo'yicha xalqaro konventsiya loyihasi muhokama qilinishini yuqori baholaymiz va bu jarayonda ko'mak berishga tayyormiz", deb ta'kidladi u.

Ayni paytda Samarqand forumida O'zbekiston Prezidentining BMT 72-sessiyasidagi tashabbusi asosida ishlab chiqilgan Yoshlar huquqlari bo'yicha xalqaro konventsiya loyihasi matni ko'rib chiqilmoqda.

Konventsiya loyihasini tayyorlash borasidagi ishlar ikki yildan ko'proq vaqt davom etdi. O'tgan davrda ushbu sohada to'plangan mintaqaviy tajriba va xorijiy mamlakatlarning ilg'or amaliyoti o'rganildi. Mintaqaviy va milliy darajalarda turli tadbirlar o'tkazildi.

Hozirgi vaqtda Konventsiya matni Muqaddima va 26 ta moddadan iborat. Konventsiya muqaddimasida qay etilganidek, "barcha mamlakatlarda yoshlar rivojlanish maqsadlari uchun zarur bo'lgan asosiy odam resurslaridan biri va ijtimoiy o'zgarishlar, iqtisodiy rivojlanish hamda texnika taraqqiyotining asosiy ishtirokchilari" hisoblanadi.

Shu bilan birga, Konventsiyada "yoshlar globallashuv va axborot-kommunikatsiya texnologiyalari jo'shqin rivojlanayotgan sharoitlarda jamiyatdagi yirik o'zgarishlarning o'tkazuvchilari, manfaatdorlari va jabrdiydalari hisoblanishi" ham alohida ta'kidlangan. Xuddi shu omillar Yoshlar huquqlari bo'yicha xalqaro konventsiyaning qabul qilinishini taqozo etmoqda.

Inson huquqlari bo'yicha
O'zbekiston Respublikasi
Milliy markazining
matbuot xizmati