O‘zbekiston tarixida ilk bor Parlamentlararo Ittifoq assambleyasi mamlakatimizda o‘tkazildi. Bu voqea nafaqat mamlakatimiz, balki  butun Markaziy Osiyo tarixida  ulkan voqea bo‘ldi.  E’tiborlisi, Toshkentda 181 ta mamlakat milliy parlamentlarini  birlashtiruvchi Parlamentlararo ittifoqning yubiley 150-yig‘ilishi o‘tkazildi.

Hokimiyatning qonunchilik bo‘g‘inlari hamkorligini mustahkamlash va parlament nazoratini kuchaytirish Ittifoq faoliyatining asosini tashkil qiladi. Parlamentlararo Ittifoq yig‘ilishlari yuksak darajadagi xalqaro nufuzi bilan ajralib turadi. Xususan, Toshkentdagi tadbirda 100 dan ortiq  milliy parlamentlarni tanishtiruvchi 2 mingdan ziyod parlament a’zolari ishtirok etdi. Ayni damda Parlamentlararo Ittifoq demokratiyani rivojlantirishning  dolzarb masalalarini global darajada  muhokama qilish uchun noyob imkoniyat yaratadi. 

Parlamentlararo Ittifoqning 150-assambleyasini o‘tkazish joyi sifatida Toshkent shahri tanlanishi Yangi O‘zbekistonning demokratlashtirish,  mamlakat siyosiy hayotida parlamentning rolini kuchaytirishga qaratilgan islohotlari samarasidir. Qolaversa, Prezident Shavkat Mirziyoyev  rahbarligida xalqaro parlament demokratiyasining  global markazlaridan biriga aylangan respublikamiz nufuzi ortib borayotganidan dalolat beradi.

O‘zbekistonda amalga oshirilayotgan demokratik islohotlar  Parlamentlararo ittifoqning “Demokratiya uchun. Har bir kishi uchun”  shiorini amalda  tatbiq etib,  mamlakatimiz parlamentini asosiy demokratik  institutlardan biriga aylantirishga yordam berdi. Parlamentlararo Ittifoq bilan hamkorlikda parlament diplomatiyasi faol rivojlanib, tinchlik, demokratiya va barqaror rivojlanishga ko‘maklashish sohasi, shuningdek, xalqaro hamkorlik mustahkamlanmoqda. 

Parlamentlararo ittifoq doirasida demokratik boshqaruv  institutlari rivojlanmoqda, parlamentlar va deputatlar bilan fuqarolarning talab va istaklarini qondirish yo‘nalishidagi ishlar  takomillashmoqda. Shu bilan birga hamkorlik inson huquqlariga rioya qilish, gender tenglik,  yoshlar huquqlari,  iqlim o‘zgarishlariga qarshi kurash va barqaror rivojlanish kabi sohalarni ham qamrab olgan holda,  parlamentning bevosita faoliyati doirasidan tashqariga chiqmoqda.

Parlamentlararo hamkorlik O‘zbekistonning ochiqlik va pragmatizm  yo‘lini yanada mustahkamlab,  davlatimizning tashqi siyosatini yanada faollashtirishga xizmat qiladi. Bu bugungi kunda dunyoda saqlanib  qolayotgan  beqarorlik, murakkab va  qarama-qarshi  geosiyosiy jarayonlar, xalqaro keskinlik,  iqtisodiy muammolarning ortishi sharoitida muhim ahamiyat kasb etadi.

Parlamentlararo hamkorlikni rivojlantirish, O‘zbekistonning bu jarayondagi  roli  ortib borayotgani milliy manfaatlarni xalqaro maydonda  samarali ilgari surishga xizmat qilmoqda. Parlamentlararo Ittifoq yubiley  yig‘ilishining  o‘tkazilishi xalqaro hamkorlikning hozirgi  murakkab sharoitida Yangi O‘zbekistonning jahon siyosati markazlaridan biri,  global  tashabbuslar manbai sifatida shakllanganini anglatadi.

O‘zbekiston Respublikasi Parlamenti yuz berayotgan jarayonlarda  muhim o‘rin egallaydi. Mamlakatimiz parlamentlararo  hamkorlikning   yetakchi xalqaro tuzilmalarining to‘la huquqli a’zosi sifatida muhim  taklif va tashabbuslarni ilgari surgan holda hamkorlikni rivojlantirishda faol  ishtirok etmoqda. Buxoroda Barqaror rivojlanish maqsadlarini amalga oshirish  bo‘yicha Xalqaro  parlament forumi hamda  Toshkentda parlamentlar ayol rahbarlarining 14-sammiti o‘tkazilishi bu hamkorlikning amaldagi ifodasi desak mubolag‘a bo‘lmaydi. 

Parlamentlararo Ittifoqning 150-assambleyasi doirasida parlament hamkorligi mexanizmlarini yanada mustahkamlash, eng yaxshi amaliyotlarni targ‘ib etish, bugungi kunning dolzarb muammolariga birgalikda yechim topish zarurligiga e’tibor qaratildi. Davlat hokimiyatining shaffofligini oshirish, davlat boshqaruvida fuqarolik jamiyatining rolini  faollashtirish masalalari muhokama qilindi. Ishtirokchilar Parlamentlararo Ittifoq faoliyati davomida to‘plangan tajriba xalqaro siyosat  sohasida o‘zaro hamkorlik namunasi bo‘libgina qolmay, jadal global o‘zgarishlar sharoitida qonunchilik nazoratining samarali andozalarini rivojlantirishda muhim rol tutishini qayd etdi. 

 Assambleyada barqaror rivojlanishni  ilgari surish va inson huquqlarini himoya qilish masalalariga alohida e’tibor qaratildi. Delegatlar iqlim o‘zgarishlariga qarshi kurash, zamonaviy texnologiyalarni joriy qilish va qonunchilik jarayonida gender tenglik rolini  kuchaytirishga qaratilgan yangi tashabbuslarni ko‘rib chiqdi.  Har  bir fuqaroning  ijtimoiy va iqtisodiy  holatidan qat’i nazar, uning qiziqishlari ustuvor bo‘lgan yanada adolatli va inklyuziv jamiyat  shakllantirish uchun birgalikda shart-sharoitlar yaratish mumkin. 

Toshkentda Assambleyasi Yangi O‘zbekistonning global parlament diplomatiyasi sohasida muhim sherik sifatidagi roli tobora ortib borayotganini xalqaro hamjamiyatga ko‘rsatib bergan muhim voqea bo‘ldi. Turli mamlakatlar parlamentlarining vakillari rasmiy uchrashuvlar va norasmiy muzokaralar davomida tajriba almashdi, huquqiy va institutsional islohotlarni rivojlantirish istiqbollarini muhokama qildi hamda hamkorlikning yangi yo‘nalishlarini belgilab oldi. 

Parlamentlararo hamkorlikni yanada rivojlantirish bugungi kun chaqiriqlariga javob bera oladigan global muloqotni shakllantirish uchun mustahkam asos bo‘lib xizmat qiladi. Birdamlik, o‘zaro hurmat va ochiqlik kabi hamkorlik tamoyillari kelajakda amalga oshiriladigan qo‘shma loyihalarni amalga oshirishning boshlang‘ich nuqtasi bo‘lmoqda. Shu tariqa, Parlamentlararo Ittifoqning 150-assambleyasi nafaqat xalqaro parlamentarizm rivojida muhim bosqich bo‘ldi, balki, zamonaviy demokratik boshqaruv sohasidagi yangi standartlar va tamoyillarni ishlab chiqishda O‘zbekistonning intilishini  ham ko‘rsatdi.

Barqaror  rivojlanish maqsadlarini amalga oshirish, inson huquqlari, gender tenglikni ta’minlash, yoshlar huquqlarini kengaytirish va iqlim o‘zgarishiga qarshi kurash masalalari bo‘yicha yig‘ilish kun tartibining kengaytirilishi muhim ahamiyatga ega. 

         N. Rashidova,

 “Adolat” sotsial-demokratik partiyasi fraksiya a’zosi

O‘zA