O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev 2025-yil 22-sentyabr kuni Birlashgan Millatlar Tashkiloti Bosh Assambleyasining 80-yubiley sessiyasida nutq so‘zladi. Bu davlatimiz rahbarining 2017-yildan buyon BMT bosh minbarida beshinchi marta nutq so‘zlashi bo‘lib, ayni voqelik O‘zbekiston so‘nggi 8-yilda BMTning eng faol a’zolaridan biriga aylanganini va BMT bilan hamkorligimiz mutlaqo yangi darajaga ko‘tarilganini yaqqol tasdiqlaydi.

Yangi davr: BMT kelajagiga yangicha yondashuvlar zarurati

Joriy yilda O‘zbekistonning BMTga a’zoligiga 33-yil to‘lgan bo‘lsa, ushbu nufuzli xalqaro tashkilotga asos solinganiga roppa-rosa 80-yil bo‘ldi. Ikkinchi jahon urushi tugaganidan keyin bunday halokatli qirg‘inbarotlarga kelgusida yo‘l qo‘ymaslik uchun tuzilgan va hozirgi vaqtda 193 davlatni birlashtirgan BMT – insoniyatning ulkan yutug‘i bo‘lganligini orada o‘tgan sakson yillik murakkab va mas’uliyatli davr yaqqol tasdiqlab turibdi.

Bu haqda BMT Bosh Assambleyasining 80-yubiley sessiyasining Birlashgan Millatlar Tashkiloti 80-yilligiga bag‘ishlangan tantanali majlisida alohida so‘z yuritildi. Binobarin, bundan 80 yil oldin insoniyatning bitta avlodi boshiga ikkita jahon urushi kulfatlarini chekish qismati tushdi, ayniqsa, Ikkinchi jahon urushida ko‘plab mamlakatlar vayronaga aylandi, 70 milliondan ortiq inson qurbon bo‘ldi.

Shu ma’noda, aslida ham, 1945-yil 26-iyunda BMT Nizomining imzolangani shunchaki rasmiyatchilik emas, balki insoniyat urushning o‘sha qora kunlaridan saboq chiqarganining tom ma’nodagi tasdig‘i bo‘ldi. O‘zbekiston Prezidenti qayd etganidek, “1945-yilda tashkil etilganidan buyon BMT xalqaro miqyosda tinchlik va xavfsizlikni saqlash, barqaror rivojlanishni ta’minlash, inson huquqlarini himoya qilish va rag‘batlantirishda markaziy muvofiqlashtiruvchi rol o‘ynaydigan chinakam universal xalqaro tuzilmaga aylandi”.

O‘zbekiston o‘z tashqi siyosatining ustuvor yo‘nalishi hisoblanuvchi diplomatiya sohasida, birinchidan, hamkor davlatlar bilan ikki tomonlama diplomatiya; ikkinchidan, mintaqamizdagi qo‘shni mamlakatlar bilan mintaqaviy diplomatiya, uchinchidan, asosiy xalqaro tashkilotlar bilan ko‘p tomonlama diplomatiya doirasida o‘zaro manfaatli hamkorlikka katta ahamiyat qaratadi. Davlatimiz BMT Nizomi, Inson huquqlari umumjahon deklaratsiyasi va boshqa asosiy xalqaro shartnomalardagi maqsad va prinsiplarga sodiq bo‘lib, o‘z zimmasiga olgan majburiyatlarni og‘ishmay bajarib kelmoqda. 

BMTning teng huquqli va to‘laqonli a’zosi sifatida O‘zbekiston tenglik, hamkorlik, ko‘ptomonlamalik va xalqaro siyosiy tizimni himoya qilish prinsiplariga so‘zsiz amal qilishini namoyish etmoqda. So‘nggi vaqtlarda xalqaro nizolarni tinch yo‘l bilan hal etish, yangi global qurolli to‘qnashuvlarning oldini olish, mamlakatlar o‘rtasida hamkorlikni yo‘lga qo‘yish, global muloqot, global harakatlar va butun dunyoda inson huquqlarini himoya qilish kabi g‘oyalarni faol ilgari surmoqda. 

Bundan 32-yil ilgari – 1993-yil 24-oktyabrda Toshkentda BMT vakolatxonasi ochilgani O‘zbekiston va BMT o‘rtasidagi munosabatlar tarixida burilish nuqtasiga aylandi. Natijada BMT tizimidagi 25 ta agentlik va jamg‘armalar, jumladan, BMT Taraqqiyot dasturi, YUNISEF, YUNESKO, JSST va boshqa tashkilotlar bugun mamlakatimizda faoliyat olib bormoqda.

O‘zbekistonning BMT huzuridagi doimiy vakolatxonalari Nyu-York (AQSH), Jeneva (Shveysariya) shaharlaridagi BMT bo‘limlari huzurida, boshqa xalqaro tashkilotlar huzuridagi vakolatxonamiz Vena shahridagi (Avstriya) BMT bo‘limida faoliyat ko‘rsatadi. 

Prezident Shavkat Mirziyoyev BMT Bosh Assambleyasining 80-yubiley sessiyasi shiddat bilan o‘zgarayotgan murakkab global vaziyatda o‘tayotganligi, o‘z navbatida, mazkur xalqaro tashkilot faoliyati va uning kelajagiga yangicha yondashuvlar bilan qarashga chorlayotganligiga e’tiborni qaratdi. O‘zbekiston yetakchisi qayd etganidek, hozirgi kunda dunyoda xalqaro institutlarning o‘rni va roli zaiflashmoqda, qarama-qarshilik, nizo va urushlar kuchaymoqda, texnologik va ijtimoiy tengsizlik keskin oshmoqda, iqtisodiy va gumanitar inqirozlar ortib bormoqda.

Shu ma’noda, O‘zbekiston BMT Bosh kotibi Antoniu Guterrishning eng og‘ir va o‘tkir global masalalarni murosa bilan hal etish uchun Tashkilotni asosiy platforma sifatida saqlab qolishga qaratilgan sa’y-harakatlarini yuksak baholaydi.

BMT Bosh kotibi 2025-yil mart oyida "BMT-80" tashabbusi bilan chiqdi. Ayni tashabbus BMT faoliyatini tubdan o‘zgartirish – samaradorlikni oshirish imkoniyatlarini aniqlash, vakolatlarni bajarish tartibini qayta ko‘rib chiqish va Birlashgan Millatlar Tashkiloti tizimidagi ehtimoliy tarkibiy o‘zgarishlar hamda dasturlarni qayta tuzishga qaratilgan.

O‘zbekiston "BMT-80" tashabbusini qo‘llab-quvvatlaydi

Yangi O‘zbekiston Bosh kotibning xalqaro tinchlik va barqarorlikni ta’minlash, BMT va uning asosiy institutlarini zamonaviy voqelikka moslashtirish maqsadida isloh qilish bo‘yicha tashabbuslarini qo‘llab-quvvatlamoqda. Davlatimiz rahbari ta’kidlaganidek, “Bu borada “BMT – 80” tashabbuslarini to‘liq qo‘llab-quvvatlaymiz, Kelajak uchun paktga qat’iy sodiqligimizni tasdiqlaymiz. Biz zamonaviy xavf-xatarlarga qarshi samarali kurashish, rivojlanayotgan davlatlarning manfaatlarini himoya qilish maqsadida Birlashgan Millatlar Tashkiloti Xavfsizlik Kengashini transformatsiya qilish va uning tarkibini kengaytirish tarafdorimiz”.

So‘nggi yillarda BMT bilan hamkorlik bemisl darajaga ko‘tarilib, 160 ta qo‘shma dastur va loyihalar muvaffaqiyatli amalga oshirilmoqda. Joriy yilning o‘zida Tashkilotning asosiy tuzilmalari va institutlari, jumladan, BMT-Xabitat va YUNISEF rahbarlari O‘zbekistonga tashrif buyurdi, Toshkentda "BMT-Ayollar" tuzilmasining vakolatxonasi ochildi.

BMTning fuqarosizlikni bartaraf etish bo‘yicha tavsiyalariga muvofiq tarixiy yutuqlarga erishildi. 1991-yildan 2016-yilgacha bor-yo‘g‘i 482 kishi O‘zbekiston fuqaroligini olgan bo‘lsa, 2017-yildan 2024-yilgacha 80 mingdan ortiq kishi O‘zbekiston fuqaroligiga ega bo‘ldi. Bu mamlakatimizdagi insonparvar siyosat jamiyatning hamma qatlamlarini qamrab olishga va inson qadr-qimmatini tom ma’noda hurmat qilishga qaratilganini baralla namoyon etadi.

Bugungi kunda BMTning Barqaror rivojlanish maqsadlarini  (BRMni) ro‘yobga chiqarish, raqamli transformatsiyani rivojlantirish, davlat xizmatlarini ko‘rsatishda innovatsion yechimlarni joriy etish, davlat boshqaruvi institutlari samaradorligini tubdan oshirish bo‘yicha ilg‘or xalqaro tajriba almashish har qachongidan ham dolzarb ahamiyat kasb etmoqda.

Mamlakatimiz BRMning Global indeksi bo‘yicha eng ilg‘or beshta davlat qatoriga kirdi. BRMga erishish doirasida BMT bilan hamkorlikning yangi besh yillik dasturini imzolash kutilmoqda. Davlat xizmati masalalari bo‘yicha forum birgalikda o‘tkazildi. Samarqand shahrida YUNESKOning Bosh konferensiyasi 43-sessiyasiga faol tayyorgarlik ko‘rilmoqda.

Prezidentimiz ta’biri bilan aytganda, “Biz Barqaror rivojlanish maqsadlariga hamohang holda, demokratik, huquqiy, ijtimoiy va dunyoviy Yangi O‘zbekistonni barpo etish siyosatini olib bormoqdamiz. Buning uchun ortga qaytmas islohotlarimizni izchil davom ettiryapmiz. Ustuvor maqsadimiz – mamlakatimizda yashayotgan har bir oilaning, har bir fuqaroning hayotini tubdan o‘zgartirish, inson qadri va farovonligini oshirishdir”.

BMT: Yangi O‘zbekistonning tashabbuslari

O‘zbekiston Prezidenti bunga qadar – 2017-yilda BMT Bosh Assambleyasining 72-sessiyasida, 2020-yilda videokonferensiya shaklida tashkil etilgan 75-yubiley sessiyasida, 2021-yilda Bosh Assambleyaning 76-sessiyasida va 2023-yilda 78-sessiyada nutq so‘zlagan. Ushbu sessiyalarda davlatimiz rahbari O‘zbekistonning xalqaro va mintaqaviy xavfsizlikni mustahkamlash, ta’lim, ma’naviyat, ekologiya, turizmni yanada rivojlantirish, inson huquqlarini himoya qilish va boshqa sohalardagi 40 dan ortiq xalqaro tashabbusini ilgari surdi.

E’tibor bering: Prezident Shavkat Mirziyoyev bundan 5-yil oldin BMT Bosh Assambleyasining 75-sessiyasida Bosh Assambleya tarixida ilk marotaba o‘zbek tilida nutq so‘zladi. Bundan sakkiz yil oldin esa davlatimiz rahbarining BMT bosh minbaridagi dastlabki nutqida buyuk alloma ajdodimiz Imom Buxoriy hazratlarining muborak nomlari xalqaro hamjamiyatning ushbu nufuzli anjumanida  tarixda birinchi bor baralla yangragandi.

Mamlakatimiz BMTning teng huquqli a’zosi sifatida uning maqsad va vakolatlariga qat’iy rioya etadi. O‘zbekiston o‘z ovozi va maqomidan foydalanib, Bosh Assambleyaning 80-yubiley sessiyasida ham BMT faoliyatining turli sohalariga doir o‘ta muhim va dolzarb yangi tashabbuslarni ilgari surdi.  Xususan:

birinchi tashabbus – pedagoglarning o‘zaro tajriba va bilim almashishi uchun yagona xalqaro platformani yaratish maqsadida O‘zbekistonda Butunjahon professional ta’lim sammitini o‘tkazish;

ikkinchi tashabbus – mamlakatimizning ijtimoiy-siyosiy hayoti va tadbirkorlik sohasida xotin-qizlarning rolini bundan buyon ham mustahkamlash maqsad qilinganidan kelib chiqib, mintaqamiz miqyosida Osiyo xotin-qizlar forumini doimiy platformaga aylantirib, muntazam o‘tkazib borish;

uchinchi tashabbus – EKOSOS va YUNKTAD shafeligida Markaziy Osiyo davlatlarining iqtisodiy taraqqiyoti masalalariga bag‘ishlangan xalqaro forum o‘tkazish;

to‘rtinchi tashabbus – YUNIDO bilan sanoatda “yashil” texnologiyalar mintaqaviy xabini tashkil etish;

beshinchi tashabbus – mintaqamizda suv resurslaridan oqilona foydalanish, “yashil” makon barpo etish hamda demografik barqarorlikka erishish bo‘yicha dasturlar qabul qilish;

oltinchi tashabbus – BMT Bosh Assambleyasining Markaziy Osiyo mamlakatlarining mintaqaviy sheriklik va iqtisodiy integratsiyani chuqurlashtirishga qaratilgan harakatlarini qo‘llab-quvvatlashga doir rezolyutsiyasini qabul qilish;

yettinchi tashabbus – Afg‘oniston orqali xalqaro transport va energetika koridorlarini rivojlantirish bo‘yicha BMTning alohida rezolyutsiyasini qabul qilish;

sakkizinchi tashabbus – BMTning Terrorizmga qarshi kurash boshqarmasi bilan hamkorlikda tuzilgan Reabilitatsiya va qayta integratsiya masalalari bo‘yicha Mintaqaviy Kengashni – Xalqaro kompetensiyalar markaziga aylantirish;

to‘qqizinchi tashabbus – Terrorizmga qarshi kurash boshqarmasining mintaqaviy ofisini O‘zbekistonda ochish;

o‘ninchi tashabbus – xalqaro tranzit koridorlarining xavfsizligini ta’minlash va samarali logistika zanjirlarini yaratish borasida “Barqaror rivojlanish maqsadlari uchun o‘zaro transport bog‘liqligini mustahkamlash” global mexanizmini joriy etish;

o‘n birinchi tashabbus – ekologik o‘zgarishlarning yana bir salbiy ko‘rinishi – iqlim migratsiyasi kuchayib borayotgan sharoitda, ushbu yo‘nalishda aniq xalqaro mexanizmlar va huquqiy baza hanuzgacha yaratilmaganligini hisobga olib, bu jiddiy masalada keng xalqaro sheriklik va muvofiqlashtirilgan siyosat yuritish bo‘yicha Global pakt qabul qilish;

o‘n ikkinchi tashabbus – sog‘liqni saqlash, ta’lim va madaniyat sohalarida sun’iy intellektning amaliy yechimlari va modellarini beg‘araz almashishga qaratilgan Xalqaro hamkorlik mexanizmini yaratish;

o‘n uchinchi tashabbus – “Jahon yoshlarining tinchlik sari harakati”ni ta’sis etish va uning qarorgohini O‘zbekistonda joylashtirish taklif etildi.

O‘zbekiston va BMT: ko‘p tomonlama diplomatiya tarixida yangi sahifa

Prezident Shavkat Mirziyoyev O‘zbekiston va BMT munosabatlari tarixida yangi sahifa ochdi. Keyingi yillarda bu boradagi sa’y-harakatlarimizning xalqaro e’tirofi O‘zbekiston tashabbusi bilan BMT Bosh Assambleyasining 13 ta rezolyutsiyasi qabul qilinishida namoyon bo‘ldi.

Jumladan, qisqa davrda: «Markaziy Osiyoda tinchlik, barqarorlik va barqaror taraqqiyotni ta’minlash bo‘yicha mintaqaviy va xalqaro hamkorlikni mustahkamlash», «Ma’rifat va diniy bag‘rikenglik», «Barqaror turizm va Markaziy Osiyoda barqaror taraqqiyot», «Orolbo‘yi mintaqasini ekologik innovatsiyalar va texnologiyalar zonasi deb e’lon qilish» bo‘yicha rezolyutsiyalar qabul qilingani bu fikrimizni yaqqol tasdiqlaydi. Faqatgina 2025-yilning o‘zida mamlakatimiz Bosh Assambleyaning 79-sessiyasi davomida qabul qilingan 3 ta rezolyutsiyaning tashabbuskori va hammuallifi bo‘ldi.

Yangi O‘zbekiston faol ravishda BMTning organlariga o‘z nomzodini ilgari surmoqda. So‘nggi yillarda mamlakatimiz:

• BMTning Inson huquqlari bo‘yicha kengashi (2021–2023);

• YUNESKOning Nomoddiy madaniy merosni muhofaza qilish bo‘yicha hukumatlararo qo‘mitasi (2022–2026);

• Iqtisodiy va ijtimoiy kengashning Rivojlanish maqsadlarida fan va texnologiyalar masalalari bo‘yicha komissiyasi (2025–2027);

• Xalqaro mehnat tashkilotining Ma’muriy kengashi (2024–2027);

• BMT Inson huquqlari qo‘mitasi (2025–2028);

• BMT Statistika komissiyasi (2026–2029) tarkibiga saylandi. Toshkentning uzoq muddatli maqsadi – 2035–2036-yillarda BMT Xavfsizlik Kengashiga muvaqqat a’zo sifatida saylanish hisoblanadi.

Mamlakatimiz BMT va uning qator ixtisoslashtirilgan muassasalari, Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti, Xalqaro mehnat tashkiloti, Jahon intellektual mulk tashkiloti, Fan, ta’lim va madaniyat masalalari bo‘yicha tashkilot, Jahon oziq-ovqat tashkiloti, Jahon banki, MAGATE va boshqa xalqaro tashkilotlar ishida faol ishtirok etmoqda. 

Turli yillarda O‘zbekistonga BMTning 3 nafar Bosh kotibi – Kofi Annan, Pan Gi Mun, 2017-yili – amaldagi Bosh kotib Antoniu Guterrish tashrif buyurgan. Shuningdek, 2 nafar BMT Bosh komissari – 2017-yilda Inson huquqlari bo‘yicha oliy komissar Zayd al-Husayn va 2023-yilda Inson huquqlari bo‘yicha oliy komissar Folker Tyurk mamlakatimizga tashrif buyurganini alohida qayd etish lozim.

O‘zbekiston BMTning maxsus protseduralari bilan o‘zaro hamkorlik borasida ham sezilarli yutuqlarga erishdi. BMTning 4 nafar maxsus ma’ruzachisi, ya’ni mamlakatimizga 2019-yil sentyabrida BMTning sudyalar va advokatlar mustaqilligi bo‘yicha maxsus ma’ruzachisi Diyego Garsiya-Sayan, 2021-yil sentyabrida BMTning din va e’tiqod erkinligi bo‘yicha maxsus ma’ruzachisi Ahmad Shahid,  2021-yil dekabrida BMTning Terrorizmga qarshi kurash sharoitida inson huquqlari va asosiy erkinliklarni himoya qilish va rag‘batlantirish masalalari bo‘yicha maxsus ma’ruzachisi Fionnuala Ni Aolayn, 2024-yil avgustida BMTning Munosib turar joy masalalari bo‘yicha maxsus ma’ruzachisi Balakrishnan Radjagopal tashrif buyurdi.

BMT bilan hamkorlikda yurtimizda bir qancha xalqaro konferensiya va forumlar o‘tkazildi. Markaziy Osiyo davlat rahbarlarining Maslahatlashuv uchrashuvlari yo‘lga qo‘yildi. Bu, ayniqsa, g‘oyat katta ahamiyatga ega tashabbus bo‘ldi, chunki mintaqamizda tubdan yangi geosiyosiy muhit qaror topishini boshlab berdi. Natijada chegara, suv va hokazo omillar bilan bog‘liq muammolar tezda ijobiy yechimini topdi.

Shuningdek, Orolbo‘yi mintaqasi uchun inson xavfsizligi bo‘yicha ko‘psheriklik trast fondi tuzildi. BMT Bosh Assambleyasining rasmiy hujjati sifatida Pandemiya davridagi davlatlarning ixtiyoriy majburiyatlari xalqaro kodeksi tasdiqlandi. Unda har bir davlatning fuqarolari va xalqaro hamkorlari oldidagi majburiyatlari aks etishi kerakligi belgilangan.

Joriy yilda jahon hamjamiyati BMT tashkil topganining 80-yilligini, shuningdek, inson huquqlari bo‘yicha birinchi majburiy yuridik shartnoma – Irqiy kamsitishning barcha shakllariga barham berish to‘g‘risidagi konvensiya qabul qilinganining 60-yilligini, shuningdek, zamonaviy ijtimoiy va siyosiy hayotning gender mezonini boshlab bergan Ayollarga nisbatan Pekin platformasi va Harakatlar dasturining 30-yilligini nishonlamoqda. Mamlakatimizda ushbu sanalar bo‘yicha fuqarolik jamiyati institutlari va ta’lim muassasalarini jalb etgan holda keng qamrovli tadbirlar dasturlari amalga oshirilmoqda.

O‘zbekiston-BMT: inson huquqlari va inson qadr-qimmati yo‘lida hamkorlik

Yangi O‘zbekiston taraqqiyot strategiyasi 2022-2026-yillarga mo‘ljallangan bo‘lib, unda inson huquqlari mamlakatni siyosiy-huquqiy va ijtimoiy-iqtisodiy modernizatsiya qilish bo‘yicha amalga oshirilayotgan islohotlarda markaziy o‘rin egallaydi. Binobarin, O‘zbekiston “BMTning inson manfaatlari yo‘lida sa’y-harakatga da’vati” ni qo‘llab-quvvatlamoqda.

O‘zbekistonda inson huquqlari himoyasi BMT bilan hamkorlikning ustuvor yo‘nalishlaridan biri sifatida ko‘riladi. Bugun mamlakatimizda demokratiyaning zamonaviy va inson huquqlari mezonlariga javob beradigan barqaror siyosiy tizimi barpo etilgan. Qonun chiqaruvchi, ijro etuvchi organlar va barcha darajadagi sud hokimiyati faol ishlamoqda.

Yangi tahrirdagi O‘zbekiston Konstitutsiyasining 19-moddasiga muvofiq, O‘zbekiston Respublikasida insonning huquq va erkinliklari xalqaro huquqning umume’tirof etilgan normalariga binoan hamda Konstitutsiyaga muvofiq e’tirof etiladi va kafolatlanadi.

O‘zbekiston mustaqillikka erishgandan so‘ng, inson huquqlariga bag‘ishlangan 100 dan ortiq xalqaro hujjatdan 80 dan ziyodini ratifikatsiya qildi. Iqtisodiy, ijtimoiy va madaniy huquqlar to‘g‘risidagi xalqaro pakt, Fuqarolik va siyosiy huquqlar to‘g‘risidagi xalqaro pakt, Fuqarolik va siyosiy huquqlar to‘g‘risidagi xalqaro paktga 2 ta fakultativ protokol, Irqiy kamsitishning barcha shakllarini tugatish to‘g‘risidagi konvensiya, Qiynoqlarga hamda muomala va jazolashning boshqa shafqatsiz, g‘ayriinsoniy yoki qadr-qimmatni kamsitadigan turlariga qarshi konvensiya, Bola huquqlari to‘g‘risidagi konvensiya, mazkur konvensiyaga 2 ta fakultativ protokol, Xotin-qizlarni kamsitishning barcha shakllariga barham berish to‘g‘risidagi konvensiya, Nogironlar huquqlari to‘g‘risidagi konvensiya va boshqa xalqaro hujjatlar shular jumlasidandir.

Yangi O‘zbekistonda Konstitutsiyaga va mamlakat qonunlariga hurmat tuyg‘usi kuchaymoqda, “Inson sha’ni va qadr-qimmati yo‘lida” ustuvor prinsipi hayotda o‘z tasdig‘ini topmoqda. O‘zbekiston BMT tuzilmalari, boshqa xalqaro va mintaqaviy tashkilotlar bilan inson huquqlarini ilgari surish va himoya qilish masalalari bo‘yicha ham faol hamkorlik qilmoqda. Mamlakatimiz tomonidan ratifikatsiya qilingan shartnomalarning bajarilishi bo‘yicha BMTning ustav organlari va shartnomaviy qo‘mitalariga 50 dan ortiq milliy ma’ruza o‘z vaqtida taqdim etilishi ta’minlandi.

Inson huquqlarini himoya qilish va huquqiy ta’lim samaradorligini oshirish, shuningdek, BMTning Inson huquqlari sohasidagi ta’limga oid Jahon dasturining to‘rtinchi bosqichida belgilangan vazifalarni bajarish bo‘yicha ishlar faol davom ettirilmoqda. Shu maqsadda Yangi O‘zbekistonda Inson huquqlari bo‘yicha ta’lim milliy dasturi izchil amalga oshirilmoqda.

Yana bir muhim tadbir: 2024-yil iyun oyida Samarqand shahrida o‘tkazilgan Inson huquqlari bo‘yicha to‘rtinchi forum “Ekologik tahdidlar: o‘zgarayotgan dunyoda inson huquqlarining istiqboli va barqaror yechimlarni izlash” mavzusiga bag‘ishlandi. O‘zbekiston Prezidentining Forum ishtirokchilariga yo‘llagan tabrigida 2018-yilda tashkil etilgan Inson huquqlari bo‘yicha birinchi Osiyo forumi jahon amaliyotiga o‘ziga xos “Samarqand ruhi”ni olib kirgani ta’kidlandi.

Inson huquqlari bo‘yicha kengash va uning maxsus tartib-taomillari bilan faol hamkorlik davom etmoqda. O‘zbekiston BMTning turli organlari tavsiyalari asosida yettita milliy harakat rejasini amalga oshirmoqda. Bular, jumladan, BMT Xavfsizlik Kengashining Ayollar, tinchlik va xavfsizlik to‘g‘risidagi 1325-sonli rezolyutsiyasini amalga oshirish; ayollarga nisbatan kamsitishlarga qarshi kurashish; iqtisodiy, ijtimoiy va madaniy huquqlar; nogironligi bo‘lgan shaxslar huquqlari; Inson huquqlari bo‘yicha Oliy komissar tavsiyalarini amalga oshirish; terrorizmga qarshi kurashish va bola huquqlari bo‘yicha rejalardir.

O‘zbekiston bilan BMT o‘rtasida bunday samarali hamkorlik aloqalari izchil rivojlanayotgani bejiz emas. Zero, bugungi murakkab sharoitlarda, miqyosiga ko‘ra misli ko‘rilmagan qurolli ziddiyatlar hamda xalqaro tinchlik va barqarorlikka oshib borayotgan tahdid sahnida tinchlik va xavfsizlikni, inson huquqlarini himoya qilish va barqaror taraqqiyotni ta’minlash yo‘lida a’zo davlatlarning sa’y-harakatlarini birlashtirishni maqsad qilgan universal xalqaro tuzilma sifatida BMTning roli va mas’uliyati juda muhim. 

Prezidentimiz BMT minbaridagi nutqi yakunida e’tirof etganidek, “Yangi O‘zbekiston barcha davlatlar bilan o‘zaro hamjihatlik, ochiq muloqot va yaqin sheriklik tarafdoridir. Biz xalqlar, madaniyatlar va sivilizatsiyalar o‘rtasidagi muloqotni mustahkamlash, umumbashariy maqsadlarni ro‘yobga chiqarish yo‘lida o‘z hissamizni qo‘shishga doim tayyormiz”.

Akmal SAIDOV,

BMT Inson huquqlari qo‘mitasining a’zosi

«Yangi O‘zbekiston» gazetasining 2025-yil 25-sentyabr kungi 198 (1524)-soni