Qirg‘iziston prezidenti ma’muriyati o‘lim jazosini qaytarish uchun Konstitutsiyaga o‘zgartirishlar kiritish to‘g‘risidagi qonun loyihasini jamoatchilik muhokamasiga qo‘ydi.

Qonun loyihasining asosnomasida qayd etilganidek, uning maqsadi bolalar va ayollar hayoti va sog‘lig‘ini og‘ir jinoyatlardan, jumladan, nomusga tegish va qotillikdan himoya qilishni kuchaytirishdan iborat. Tashabbus mualliflari mamlakatda bunday jinoyatlar soni ortib borayotgani va aybdorlar uchun «jazoning aniq chegarasi» zarurligini ta’kidlamoqda.

«Bolalar va ayollarga nisbatan zo‘ravonlik sodir etgan har qanday shaxs ushbu jamiyatdan tashqarida bo‘lishi va eng shafqatsiz va adolatli jazoga tortilishi mumkin bo‘lgan aniq chegarani belgilash vaqti keldi», deyiladi hujjatda.

Qirg‘izistonda o‘lim jazosi mamlakat Konstitutsiyasining 25-moddasi 1-qismiga muvofiq taqiqlangan. Loyiha, shuningdek, Qirg‘izistonni o‘lim jazosini taqiqlovchi BMT Ikkinchi fakultativ protokoliga qo‘shgan 2010 yildagi qonunning o‘z kuchini yo‘qotishini nazarda tutadi.

«O‘lim jazosi taqiqlanmagan mamlakatlarda o‘lim jazosi faqat eng og‘ir jinoyatlar uchun chiqariladi va bu hukm faqat jinoyat sodir etilgan paytda amalda bo‘lgan qonunlar asosida chiqariladi. Ushbu qonunlar mazkur pakt va Genotsid jinoyatlarining oldini olish va jazolash to‘g‘risidagi konvensiya qoidalariga zid bo‘lmasligi kerak. Bunday jazo faqat vakolatli sud tomonidan chiqarilgan yakuniy hukm ijro etilganda qo‘llaniladi», deyiladi tushuntirish xatida.

Oktyabr oyi boshida Qirg‘iziston prezidenti Sadir Japarov qonunchilikka bolalarni zo‘rlaganlik, shuningdek, ayollarni zo‘rlab, o‘ldirganlik uchun o‘lim jazosini joriy etishni nazarda tutuvchi o‘zgartirishlar tayyorlashni buyurgan edi.

Bunga Issiqko‘l yaqinida 2008 yilda tug‘ilgan qizning zo‘rlanishi va o‘ldirilishi hodisasi sabab bo‘ldi. Dahshatli jinoyatda gumonlanayotgan shaxs allaqachon qo‘lga olingan. 4 oktyabr kuni Japarov o‘lim jazosi to‘g‘risidagi qonun loyihasi umumxalq ovoziga qo‘yilishi mumkinligini aytdi.

Qirg‘izistonda o‘lim jazosi 1998 yilda, bunday hukmlarni ijro etishga moratoriy e’lon qilingandan so‘ng to‘xtatildi, ammo sudlar uzoq vaqt davomida o‘lim jazosini qo‘llashni davom ettirdi. O‘lim jazosi 2007 yilda to‘liq bekor qilindi va umrbod qamoq jazosi bilan almashtirildi. Bungacha, 2006 yilda Qirg‘iziston Konstitutsiyasidan oliy jazo chorasi haqidagi eslatma olib tashlandi, 2010 yilda esa mamlakat o‘lim jazosini taqiqlovchi va kelajakda unga qaytmaslik majburiyatini yuklovchi xalqaro protokolni ratifikatsiya qildi.

O‘lim jazosini qaytarish uchun mamlakatning Konstitutsiyasiga o‘zgartirishlar kiritish va referendum o‘tkazish talab etiladi.

Kun.uz